12, డిసెంబర్ 2015, శనివారం

శ్రీరామపదమాలి





     పదమాలి.
     దయగల తండ్రి కృతాంతదండనా
     భయమును ద్రోసి యనన్యభక్తిమై
     జయజయరామ యటంచు జక్కగా
     ప్రియముగ పాడు బుధాళి వేడుకన్




పదమాలి వృత్తానికి గణాలు న - జ - జ - ర అనేవి. యతిస్థానం 10వ అక్షరం.

దీని నడక మిశ్రగతిలో వస్తుంది. మిశ్రగతి అంటే 3-4 మాత్రల గణాలు వరుసగా వస్తూ ఉండటం.

ఈ మిశ్రగతిలో పై పద్యం నడక ఇలా ఉంటుంది.


దయగల తండ్రి కృతాంత దండ నా
భయమును ద్రోసి యనన్య భక్తి మై
జయజయ రామ యటంచు చక్క గా
ప్రియముగ పాడు బుధాళి వేడు కన్


ఇక్కడ నడక 4 - 3 - 4 - 3 - 2 మాత్రలుగా కనిపిస్తోంది కదా అంటే పాదాంతంలో గురువును మనకు కావలసి వస్తే మరో రెండు మాత్రల కాలానికి పొడిగించుకోవచ్చును. అప్పుడు 4 - 3 - 4 - 3 - 4 మాత్రలుగా అవుతున్నది.  ఇలా ఉంది కాబట్టి మిశ్రగతి అన్నమాట. మిశ్రగతికి నప్పే తాళం త్రిపుటతాళం. ఇక్కడ మనకు సానుకూలాంశం యతిస్థానం తాళం మధ్యలో రావటం లేదు.  అందుచేత ఈ నడక సహజంగానే నప్పుతుందని నా విశ్వాసం.